Yemen’deki Husilerin, Kızıldeniz’de seyreden İsrail ile ilişkili gemileri hedef alması üstüne büyük konteyner taşımacılık şirketleri rotayı Bab-el Mendeb Boğazı yerine Umut Burnu’na çevirdi. Umut Burnu’nu dolaşan gemilerin gezi sürelerinin 10 ila 14 gün uzadığını, bazı gemilerin gezi sürelerinin ise 30 güne çıktığını kaydeden Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Kurucu Başkanı ve Qlux IDEAS Genel Müdürü Burak Önder, tüm dünyada navlun fiyatlarının arttığını, bölgeyle asla ilgili olmayan destinasyonlarda bile yüzde 300-700 içinde fiyat artışlarının bulunduğunu belirtirken navlun fiyatlarının artmasıyla hammadde fiyatlarının da yükseldiğini söylemiş oldu.
“Talep artarsa nakliye kapasitesi yetmez”
Talebin kuvvetli olmamasına karşın hammadde fiyatlarında yüksek artışları görmeye başladıklarının bilgisini paylaşan Önder, “Lojistik ve enerji her kalemde enflasyonu etkisinde bırakır. Navlun fiyatlarının ve hammadde fiyatlarının artması önümüzdeki süreçte tüm dünyada enflasyonun artmasına niçin olabilir. Türkiye, Polonya’dan Uzak Doğu’ya olan bölgede en mühim üreticilerden biri. Tedarik zincirinin çeşitlendirilmesi, Uzak Doğu’ya bağımlılığın azaltılması ülkemizi pozitif etkileyebilir” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’e giren gemilere yönelik saldırısı Kızıldeniz-Süveyş Kanalı güzergahını durdurma noktasına getirdi. Kızıldeniz’de Husilerin İsrail’e ilişik ya da İsrail’e giden gemilere yönelik iki aydan beri devam eden roket ve insansız hava aracı saldırıları, internasyonal ticarette son yılların en büyük krizini doğurdu. Asya’dan Akdeniz’e giden nakliye maliyetleri şimdiden artarken krizin tırmanmasının daha geniş ekonomik sonuçlara yol açabileceği açıklandı. Hammadde ve enerji fiyatlarına ek olarak navlundaki artışların da devam etmesi umut ediliyor. Sürecin uzamasının dünyada küresel ticareti ve küresel ekonomiyi etkileyeceğine işaret eden EVSİD Kurucu Başkanı ve Qlux IDEAS Genel Müdürü Burak Önder, “Lojistik ve enerji her kalemde enflasyonu etkisinde bırakır. Navlun fiyatlarının ve hammadde fiyatlarının artması önümüzdeki süreçte tüm dünyada enflasyonun artmasına niçin olabilir” dedi.
Krizden en oldukca AB etkilendi
Husiler, İsrail’in Gazze’deki saldırılarına tepki sebebi öne sürülerek 31 Ekim 2023’te Yemen açıklarında İsrailli şirketlere bağlı bulunduğunu belirttikleri ticari gemilere el koymaya, bazılarına da dron ve füzelerle saldırılar düzenlemeye başladı. Husilerin eylemlerinin peşinden oldukca sayıda gemicilik şirketi, Kızıldeniz’deki seferlerini durdurma sonucu aldı. Kızıldeniz’deki vakalar, internasyonal konteyner taşımacılığı fiyatlarında büyük artışa yol açarken, blokajdan en negatif etkilenenler içinde AB ülkeleri yer aldı. Avrupa’daki bazı otomotiv fabrikaları tedarikte yaşanmış olan gecikmeler sebebiyle üretimlerini geçici olarak durdurduğunu deklare etti. Kargo gemilerinin rotasını Umut Burnu’na çevirmesi sebebiyle gezi sürelerinin uzaması, çeşitli sektörlerin tedarik zincirinde aksamalara yol açmış olduğu açıklandı.
“Yüzde 300-700 arası fiyat artışları yaşanıyor”
Kızıldeniz’de yaşanmış olan gerginliğin tüm dünyada navlun fiyatlarını artırdığını kaydeden Önder, “Bu bölgeyle asla ilgili olmayan destinasyonlarda bile yüzde 300-700 içinde fiyat artışlarını gördük. Navlun fiyatlarının artmasıyla emtia doğrusu hammadde tutarları da terfi etti. Talebin kuvvetli olmamasına karşın hammadde fiyatlarında yüksek artışları gördük. Lojistik ve enerji her kalemde enflasyonu etkisinde bırakır. Navlun fiyatlarının ve hammadde fiyatlarının artması önümüzdeki süreçte tüm dünyada enflasyonun artmasına niçin olabilir” dedi.
Tüm bu olumsuzluklara karşın bilhassa Kıta Avrupası’nda önümüzdeki süreçte talepte bir artış görülebileceğinin bilgisini paylaşan Önder, “Son olarak 26-30 Ocak tarihlerinde Almanya’da düzenlenen Ambiente Fuarı’nda bunun ayak seslerini gördük. Dünya pandemi döneminde, Batı-Çin arasındaki mücadeleyle ve son olarak Kızıldeniz kriziyle beraber tedarik zincirinin çeşitlendirilmesinin ne kadar mühim bulunduğunu anlamış oldu. Türkiye, Polonya’dan Uzak Doğu’ya olan bölgede en mühim üreticilerden biri. Tedarik zincirinin çeşitlendirilmesi, Uzak Doğu’ya bağımlılığın azaltılması ülkemizi pozitif etkileyebilir” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Lojistik fiyatlarının artış sebepleri?
Kızıldeniz’de yaşanmış olan sürecin enflasyona tesirinin olacağını ve tüm ürün fiyatlarını etkileyeceğine işaret eden Önder; enerji ve navlun fiyatlarında artışların yaşanmaya başladığını belirtti. Bu durumun lojistik fiyatlarının artmasına niçin bulunduğunun bilgisini paylaşan Önder, “Doğrusu bunun aslen kök sebebinden bir tanesi de lojistik firmaları. Bu durumu kullandılar. Bunu bir halde bir risk olarak sunarak tüm gemilerin rotalarını uzattılar. Bunun sebebi ise dünyada lojistikte de ciddi olarak oligopol bir yapı bulunması. Bu da bu süreci etkiliyor” dedi.
“Hammadde fiyatlarında artışlar yaşanacak”
Yaşanmış olan Kızıldeniz krizinin bir tek Türkiye değil tüm dünyayı etkileyen bir süreç bulunduğunu kaydeden Önder, “Türkiye sanayisini etkileyecek unsurlarından bir tanesi hammadde, emtia fiyatlarının yükselmesi. Lojistik tutarları bir tek Uzak Doğu’dan bu bölgeye gelenlere artmadı. Türkiye’den Batı Afrika’ya giden, Türkiye’den Avrupa’ya giden, Türkiye’den Latin ABD’ya, ABD kıtasına giden lojistik tutarları bile arttı. Önümüzdeki süreçte hammadde fiyatlarında artışları göreceğiz” dedi.
Şu an hâlihazırda talebin düşük olması ve işlerdeki durgunluğun bekle gör politikası ile fiyatların aniden artmadığını fakat sürecin uzamasının ister istemez hammaddenin pahalı olmasına ve ürünlerin fiyatlarının artmasına niçin olacağına işaret eden Önder, hem Türkiye’de hem dünyada enflasyonun artıracağına işaret etti.
“2024 yılının ana ekseni güvenlik olacak”
2024 yılının öteki yıllardan değişik olacağını belirten Önder, “Bu zamana kadar pandemi öncesi, pandemi süresi, pandemiden sonraki dönemde dünyanın ana gündemi ekonomiydi. Fakat 2024 ile birlikte dünyanın yeni gündemi güvenlik olacak. Bugün Orta Doğu’da İsrail Hamas diye başladı. Lübnan bundan etkilendi. İran, Pakistan, Suriye, Yemen’de gerginlikler yaşandı. Avrupa’da Rusya Ukrayna savaşı hala devam ediyor. Uzak Doğu’da bilhassa ABD tedbirlerini Çin’e karşı daha oldukca Asya Pasifik’e yöneltmişti. Çin’in etrafını kuşatmaya çalışıyordu.
Japonya dünya savaşından sonrasında silahlanmayan ülkelerin önderlik yapar. Japonya bu yıl gayrisafi ulusal hâsılasının ortalama yüzde 3’ünü müdafa sanayisine ayırıyor. Polonya, şu an Avrupa’da en oldukca silahlanan ülkelerden bir tanesi. Almanya gene ikinci dünya savaşından sonraki en büyük silahlanmasını yaşıyor. Almanya da bu yıl gayrisafi ulusal hâsılasının ortalama yüzde 3’ünü müdafa sanayisine ayırıyor. Şu andaki güvenlik politikaları, ulusların güvenlik politikaları ticaretin önüne geçiyor. O yüzden 2024’ün ana ekseni 1-Güvenlik, 2-Iktisat olacak. 2023’te hepimiz ulusal güvenliğini arttırıyordu aslen. Kızıldeniz bunu bizlere gösterdi. 2024 ve 2025’te dünyada güvenliği konuşacağımız seneler olacak” dedi.
Editör: Haber Merkezi
Ceyda kelimelerin dansını seven bir yazardır. Teknoloji meraklısı olarak yeni trendleri takip eder, gemicilik eğitimi alarak denizlerin derinliklerinde maceralar yaşar. Kitaplardan ilham alır ve yazma tutkusuyla okuyucularını farklı dünyalara götürmeyi hedefler
