İkinci elde alırken kazanmalı yeni inşada teknolojik ve çevreci olmalıyız

Bir armatör olarak sıfır vapur yatırımı ya da ikinci el vapur alımı tercihlerini belirleyen faktörlerin neler bulunduğunu aktaran Armatör Ender Özsoy, “Ticaretin genel kuralı daima aynı olup, muhakkak alırken kazanmak gerekir. Denizcilik kendi özgü kuralları olan ve global pazarı ilgilendiren bir sektör olması sebebiyle vapur yatırımını etkileyen birçok parametreler vardır. Ilk olarak geminin maliyeti; eğer sıfır vapur yaptırılacak ise geminin yapıldığı yerde ki vapur inşa maliyetleri geminin kıymetini etkilerken kullanılan malzemenin kalitesi de geminin maliyetine direk tesir eden unsurlardır. Şu anda Avrupa yapımı IACS klas bir vapur ile aynı IACS klas ile Uzakdoğu’da inşa edilen vapur içinde ciddi bir maliyet farkı olmasına karşın, o gemilerin ekonomik ömrünün değişik olması ve ikinci el satışlarında yapım yerinden kaynaklı talep ve fiyat farklılığı oldukça net bir halde ortaya çıkacaktır. Bu da bizlere sıfır vapur yaptırırken ikinci el fiyat ve talebinin ne kadar mühim bulunduğunu gösteriyor” dedi.

Yeni inşa gemiler teknolojik ve çevreci olmalı

Özsoy, “Öteki bir hususta, sıfır gemiyi ne amaçla ve hangi yükler için inşa ettirmemiz gerektiğidir. Fazlaca amaçlı vapur inşası ile hususi amaçlı inşa edilen gemiler belli bir süre sonrasında piyasadaki değişimler sebebiyle oldukça rantabl olmayabilirler. Bildiğiniz suretiyle daha ilkin inşa edilmiş olan sea river type dediğimiz gemiler, bölgemizde oluşan Rusya-Ukrayna savaşı sebebiyle ciddi bir iş yitirilmesine uğramış ve bir çok görece eski vapur hurdaya ayrılmak zorunda kalmıştır. Sıfır vapur inşasında gemilerin teknik donanımı ve yakıt tercihi de oldukça ehemmiyet kazanmaktadır. Internasyonal kuralların oldukça sıkı bir halde uygulanmış olduğu denizcilik sektöründe her yıl değişen yeni kurallar, çevreye duyarlı gemileri daha oldukça ön plana çıkarmakla birlikte öteki eski sistemlerin maliyetlerini artırarak işletmeleri zor durumda bırakmaktadır. Gemilerin yakıt sarfiyatları ve makine tipleri, işletme maliyetlerinin en başlangıcında olan kalemlerdir. Dolayısıyla yeni inşa vapur de ileriye dönük teknoloji ve çevreci regülasyonlara uygun inşa edilmelidir” şeklinde konuştu.

İkinci elde alırken kazanmalıyız

İyi bir işletmeci maliyetleri düşürmek için benzer gemileri inşa ederek hem işletme kolaylığı hem de işletme maliyetini azaltmak için sister gemileri tercih edebilir diyen Özsoy, “İkinci el vapur alırken de sıfır vapur inşa kriterlerine yakın değerlendirmeler yapmak zorundayız. Geminin yaşına nazaran maliyeti, ekonomik ömrü, o anki fizyolojik ve teknik özellikleri, ikinci el geminin o piyasa da tercih edilmesine sebeptir. Ek olarak bir geminin inşasından itibaren averaj 6-10 kere el değiştirdiğini göz önüne alarak, satarken de kolay satabileceğimiz gemiler almalıyız. İkinci el vapur alırken geminin Light Ship dediğimiz geminin hurda kıymetini gösteren fiyatını da göz önüne alarak, averaj risk edilen paranın da hesabı yapılmalıdır. İkinci el vapur alımı daima ilave harcamaları lüzumlu kılacaktır. Vapur alımına karar vermeden ilkin, gemide oluşacak tahmini tersane ve onarım masraflarının da iyi hesaplanması gerekmektedir. Başta da dediğimiz benzer biçimde bilhassa ikinci el vapur alımlarında mümkünse alırken kazanmalı ve fırsat alımı yapılmalıdır” ifadelerini kullandı. 

Doğru vapur yatırımı…

Bir armatörün doğru vapur yatırımını hangi faktörleri göz önünde tutarak yapması icap ettiğini ve doğru olan bir yatırımı hangi faktörlerin negatif yönde etkilediğini değerlendiren Özsoy, “Bana nazaran doğru vapur yatırımı; yaptığınız yatırımın hedeflediğiniz zamanda yada daha evvelde işletme karlılığı ve kar elde edilmiş ise bu yatırımın doğru bulunduğunu kabul edebiliriz Sonuçta planlama yaparken yapılmış masrafların geri dönüşü oldukça önemlidir. Bölgesel yada global siyasal değişimler o bölgelerde ekonomik değişikliklere de sebep olur. Ticaretin eğer olmazsa olmazı deniz taşımacılığı da bu krizlerden en oldukça etkilenen sektör olmuştur. Bu da görece doğru yatırım yaptığınızı düşündüğünüz aniden siyasal istikrarsızlık ve harp durumları yaptığınız yatırımı negatif yönde etkileyecektir. İyi bir işletmeci vapur alındıktan sonrasında gemiyi sıkı bir halde bakımını yaptırmalı ve internasyonal denetimlerde vapur performansının üst düzeyde tutması gerekmektedir. Aksi takdirde kiracılar tarafınca istenmeyen vapur noktasına gelir ki bu da vapur işletmesi açısından negatif yönde etkilenir” şeklinde konuştu.

Alınacak geminin geçmişi araştırılır

Vapur yatırımı hayata geçirmeye net olarak karar verdikten sonrasında averaj ne kadar bir sürede bu yatırımı gerçekleştirdiğini aktaran Özsoy, “Vapur alımına karar verdikten sonrasında ekonomik olarak hazır isek (Nakit yada kredi) istediğimiz şartlarda vapur arayışına girdikten sonrasında, seçmiş olduğumuz gemilerin araştırması adım atar. Daha ilkin geminin başına gelmiş vakalar var ise onlar incelenir ve doğru vapur olduğuna karar verildikten sonrasında gemiye inspectiona giderek, geminin genel durumu incelenir ve son pazarlıklarla birlikte averaj 2-3 ay içinde vapur alımı gerçekleşir” ifadesinde bulunmuş oldu.

Filosundaki bir gemiyi satmak için kendisini harekete geçiren faktörleri de özetleyen Özsoy, “Filomuza ilişik bir gemiyi satmaya karar verirken; ilk olarak firmanın genel durumu ve ileriye dönük plan ve hedeflerini göz önüne alırız. Ondan sonra filomuzdaki yaş ve kondisyon olarak daha zayıf olabilecek gemileri elimizden çıkarmayı düşünürüz doğal ki, piyasa şartlarının satışa uygun bir zamanda olmasına dikkat ederek geminin gerçek değerinde satılmasını tercih ederiz” dedi.

Bir anı…
Vapur alım-satımıyla ilgili bir anısını da paylaşan Özsoy, “Anlaşmasını yapmış ve peşinatını da ödemiş olduğumuz bir geminin, devir teslim için gittiği tahliye limanında yükte meydana gelen bir hasar sebebiyle büyük bir claim neticesinde bağlandı ve oldukça uzun süre vapur teslimini bekledik.  Sadece mesele bir türlü çözülemedi ve satın alma sözleşmesi iptal oldu. O dönemde hakkaten hem satış icra eden şirket için hem de bizim için zor ve kederli bir bekleyiş olmuştu. Kimi zaman kısmet olmayınca olmuyor, parasını ödeseniz bile” şeklinde konuştu.

Kaynak: 7DENİZ DERGİSİ

Editör: Haber Merkezi