Ukrayna savaşıyla beraber petrol transferinin boru hatlarından denize kaymasıyla yükselişe geçen tanker piyasası, Kızıldeniz krizinin de kazananı oldu. Husi saldırıları sebebiyle rotayı Umut Burnu’na çeviren gemilerin yakıt kullanımını çoğaltması, gemilerde tutulan petrol stoklarının çoğalması ve ABD ekonomisinin güçlenmesi tanker vapur ihtiyacını artırdı. Artan vapur talebine rağmen, arzın ise düşük seviyede kalması tanker navlunda yeni ralli yarattı. Türk oyuncular da büyüyen bu pazarda karlı yatırımların peşine düştü.

Internasyonal Enerji Ajansı (IEA), daha kuvvetli bir ABD ekonomisi ve Kızıldeniz saldırıları sebebiyle yön değiştiren gemilerin artan yakıt kullanımını gerekçe göstererek 2024 petrol talebi tahminini 110.000 varil/gün artırarak 1,3 milyon varil/gün’e yükseltmişti. Küresel ‘onshore’ petrol stokları 2016’dan bu yana en düşük seviyede kalırken, Kızıldeniz çevresindeki rotadan sapmalar gemilerde tutulan petrol stoklarında artışa yol açtı.

Ekonomim.com’dan Aysel Yücel’in haberine bakılırsa, enerji devleri petrol taşıyıcılarını nadiren görülen fiyatlarla birkaç yıllığına kiralıyor. Clarksons’un son raporuna bakılırsa ExxonMobil, Yasa Tüm ortaklık’in 158.200 dwt’lik Yasa Polaris isminde suezmax gemisini üç yıllığına kiralamak için günlük 50 bin dolar ödemeyi kabul etti. VesselsValue’nun verilerine bakılırsa, son yıllarda başka hiçbir suezmax, bu uzunlukta bir anlaşmadan bu kadar para kazanmadı. Yasa, scrubber donanımlı ve LNG’ye hazır Yasa Polaris’i 2022 senesinde DH Shipbuilding’den teslim almıştı.

Yeni inşa fiyatı uçtu

Yunan Xclusive Shipbrokers’in raporuna bakılırsa, tanker sektöründe sipariş defterinin filoya oranı (vapur sayısına bakılırsa) şu anda %8,7 seviyesinde. Bu oran 2020 ve 2021 yıllarındaki seviyelere yaklaşmakla beraber, 2014 ve 2019 yılları aralığında gözlemlenen averaj sipariş defterinin filoya oranının neredeyse yüzde 40 altında kalıyor. 2024 başından bu yana 67 tanker siparişi verilmiş olmasına karşın, hemen hemen bu sayının yetersiz olduğu belirtiliyor. Etken tanker filosunun ortalama yüzde 50’sinin 16 yaş ve üstü eski gemilerden oluşması da mevcut arzın verimli bir halde kullanılamamasına niçin oluyor. Öte taraftan artan talep, yeni inşa fiyatlarını da üstün dereceli seviyeye taşıdı. Bu alandaki en büyük gemiler olan VLCC (Very Large Crude Carrier) yeni inşa fiyatı 2008 finansal kriz sonrası en yüksek seviyeye ulaştı. Baltic Clean Tanker (BAIT) endeksi, son iki haftada yüzde 36’nın üstünde artarak 1.283 puana terfi etti.

Yerli filo büyüyor

Yerli armatörler bir taraftan mevcut tankerlerini kârlı bedellerle enerji şirketlerine kiralarken öteki taraftan, bu alana yeni oyuncular giriyor. Son olarak geçtiğimiz gün yerli kruvaziyer işletmecisi Camelot Maritime, önceki gün 3038 DWT kapasiteli bir kimyasal tankeri filosuna katarak bu pazara girdiğini duyurdu. Camelot Maritime Genel Müdürü Kaptan Gürbüz Can, “Maritime olarak fizibl gördüğümüz projeleri detaylandırıyor ve yatırım odaklı yaklaşımlarımız doğrultusunda yatırımımızı gerçekleştiriyoruz” dedi.

Editör: Haber Merkezi