Tehlikeli atık madde barındırdığı için ekim ayından bu yana Pernambuco’ya yanaşması engellenen eski tayyare gemisi São Paulo, yeni sahibi tarafınca denize terk edilmek isteniyor.
Tehlikeli atık madde barındırdığı için ekim ayından bu yana Brezilya’nın Pernambuco eyaletine yanaşması engellenen eski tayyare gemisi São Paulo denize terk edilmek isteniyor.
Brezilya’da piyasaya sürülen G1 Globo Haber Sitesinin haberine bakılırsa, São Paulo tayyare gemisini SÖK Denizcilik’ten geçen yıl devralan MSK Denizcilik Hizmetleri ve Tecim Ltd. Şirketi aylardır devam eden yasal anlaşmazğın peşinden gemiyi denize terk edeceğine dair Brezilya birliği ve Brezilya Çevre Bakanlığına avukatı vasıtasıyla son bir uyarı mektubu yolladı.
İşçi Sağlığı İş Güvenliği Gönüllüsü Akademisyen Aslı Odman bu durumun “Vapur Brezilya donanmasının tasarrufundayken usulsüz ve kayıtsız işlemler yapılmış olabileceğini düşündürüyor” dedi.
Brezilya Çevre Bakanlığının (IBAMA) yapmış olduğu açıklamaya bakılırsa, vapur Brezilya’nın kuzeyindeki Pernambuco eyaleti açıklarında seyretmeye devam ediyor. 5’inci Bölge Federal Hakkaniyet Mahkemesi tarafınca çevresel risk arz etmiş olduğu sebebiyle bu eyaletteki Suape Limanına yanaşmasına dair yasak hâlâ devam ediyor.
GEMİYİ TERK ETMEYE HAZIRLANIYORLAR
IBAMA tarafınca piyasaya sürülen bilgilendirmede, eski tayyare gemisi São Paulo’dan görevli şirket uzun süredir devam eden anlaşmazlığın ve askeri yada sivil her hangi bir limana yanaşma izninin aylardır verilmiyor olması sebebiyle “Gemiyi denize terk etmek istiyor” yorumu yapılmış oldu.
“ATIK SETİ” OLARAK DEĞERLENDİRİLDİ
IBAMA, 10 Ocak 2023 tarihinde şirketten tayyare gemisini “Kesinlikle terk etme” niyetini bildiren bir bildirim aldığını kamuoyuyla paylaştı. Ek olarak şu anda São Paulo’nun, Pernambuco kıyısı yakınında, Brezilya’nın yetki alanına giren sularında bir römorkör tarafınca çekilmiş olduğu bilgisi de verildi. 11 Ocak 2023 tarihinde yayımladığı informasyon notunda, gemiyi Brezilya kanunlarına bakılırsa “atık seti” olarak sınıflandırılan bir yapı olarak nitelendirdi ve gemiyi sökebilmek için Brezilya’da akredite bir tersane bulunmadığını savundu.
BREZİLYA GEMİDEN KURTULMAK İSTİYOR
Brezilya Çevre Bakanlığından meydana getirilen açıklamaya bakılırsa, geminin gövdesinin asbest dahil olmak suretiyle çeşitli malzemeler içerdiğine vurgu yapılmış oldu. Açıklamanın devamında, “Bu bileşenlerin üst üste binmesinin sonucu zehirli değildir ve ek olarak içinde taşınan insan sağlığı için risk oluşturan bir yük yoktur” değerlendirmesini yaptıktan sonrasında, “Her halükarda yapısının tüm bileşenlerinin çevreye duyarlı işleneceği bir varış noktasına haiz olması esastır” yorumuna yer verdi.
IBAMA, geminin Basel Sözleşmesi gerekliliklerine uygun olarak geri dönüştürülmesine izin verdiğini söyleyerek, “Bu durum, prosedürün Internasyonal Denizcilik Örgütü, Birleşmiş Milletlerin (BM) uzmanlaşmış bir kuruluşu ve Internasyonal Standardizasyon Örgütünün (ISO) kurallarına bakılırsa akredite bir tersane tarafınca yürütülmesi gerektiği anlamına gelir. Brezilya’da akredite bir tersane olmadığı için geri dönüşümün Türkiye benzer biçimde Basel Sözleşmesi’ne taraf ve lüzumlu tesislere haiz bir ülkede yapılması gerekecek” dedi.
“SORUMLULUKTAN KAÇAMAZLAR”
São Paulo’yu Türkiye’ye getirmeye çalışan SÖK Denizcilik’in gemiyi sattığı açıklamasını değerlendiren Akademisyen Aslı Odman, “MSK, SÖK gemiciliğin satış ve internasyonal sözleşmelerden doğan sorumluluklarını devralmadığını iddia ediyor. Bu yüzden ‘limana yanaştırmazsanız, gemiyi terk ederiz’ diyebiliyor. Bu ise bizlere satışın SÖK’ü kağıt üstünde sorumluluktan kurtarmayı amaçladığını düşündürüyor. Vaka buraya ulaştıktan sonra vapur sahibi yaratılmasında kendi rolleri olan bu internasyonal sorun hakkında hiçbir mesuliyet almayan Brezilya Donaması ve Brezilya Çevre Bakanlığını protestosunda haklı. Tam da seçim öncesi ve sonrası Bolsonaro’dan Lula dönemine geçiş sancılarının ortasında sorun iyice karmaşık bir hal aldı. Donanma, geleneksel olarak Bolsonaro rejimini destekliyor. Çevre Bakanlığında sağ rejimden sol rejime yetki devri yaşanmadı. Uyarı mektubundaki protestodaki bu olguların gerçek bulunduğunu söylemek gerekiyor” dedi.
“İLK SORUMLULUK BREZİLYA DONANMASININ”
Brezilya’da bir liman gösterilmezse ki bunun yapılmadığını belirten Odman, “İlk sorumluluğu taşıyan donanmadır. Pernambuco eyaleti yasaları ve yönetimi ise bu mevzuda riskli gemiyi herhangi bir hususi limana kabul etmiyor. Günlük çekme, yakıt vs. masraflarının altından kalkmaları zor. Hızla, yangından mal kaçırır benzer biçimde tehlikeli maddeleri tahfif ederek, internasyonal ve mahalli toplumun tepkisini küçümseyerek gemiyi Aliağa’ya getirip kâr etme çabası ters tepti ve zararlarının kaç milyon dolara vardığı bilinmiyor” diye konuştu.
Brezilya’da bu eyaletteki halkın vapur karşıtı protestolarının öncesinde de Brezilya donanmasının hiçbir şekilde mesuliyet kabul etmediğine dikkat çeken Odman, “On yıl süresince demirli kalmış olduğu, Rio’daki askeri tersane dahil herhangi bir tersaneye yanaşmasına da izin verilmiyor. MSK şirket avukatı vasıtasıyla, IBAMA’ya gönderilmiş olduğu dilekçelerinde, ‘Donanma yada başka bir kurum bizlere derhal bir liman göstermezse biz gemiyi terk edeceğiz’ açıklamaları ile süreci yeniden harekete geçirdi. Bu yazışmanın peşinden IBAMA’nın ihtimaller içinde bir vapur terkine dair ‘acil’ ibaresiyle hem federal polise hem de Brezilya birliğine uyarı yapılmış oldu, kamuoyu bilgilendirmesi yayımlandı. Recife Eyalet Savcılığı tarafınca SÖK, MSK, MSK’nın Brezilya temsilcisi Karpowership ve gemiyi çeken römorkörü temin eden ALP Maritime şirketine ihtimaller içinde bir terk mevzusunda oluşacak çevre riski ve suça binaen 11 Ocak 2023 tarihindeki ihtiyatı önlem sonucu bildiri edildi” dedi.
“USULSÜZ VE KAYITSIZ İŞLEM YAPILMIŞ OLABİLİR”
São Paulo’nun batırılmasından bile söz edilmeye başladığını ifade eden Odman, “Tehlikeli maddeler envanteri, yüzen tehlikeli atık olan gemiye dair, Brezilya donanmasının tasarrufunda iken -yasa dışı asbest bertarafı gibi- usulsüz ve kayıtsız işlemler yapılmış olabileceğini düşündürüyor” dedi.
Odman, çevre ırkçılığı suçu teşkil eden çekince madde içerikli gemilerin ticareti ve tehlikeli sökümünü takip eden internasyonal çevre ve emek örgütleri ile mevzu hakkında, gelişmeler ve yapılması gerekenlere dair yakında bir davet mektubu yayımlayacaklarını söylemiş oldu.
Ramis SAĞLAM – EVRENSEL
LOJİPORT
Bilge Tekin ; uzun yıllardır kelimelerle dans etmiş deneyimli bir yazardır. Teknolojiyi yakından takip ederken, gemicilik eğitimi alarak denizlerin sırlarını keşfetmiş ve bu maceralardan büyük tecrübeler kazanmıştır. Kitaplardan ilham alan Bilge Tekin; yazma tutkusuyla okuyucularını farklı dünyalara götürmeyi amaçlar. Yılların verdiği birikimle, her bir kelimeyi özenle seçer ve okuyucularının kalplerine dokunmayı hedefler.
