Navlun tekrardan yükselişte

İsrail-Filistin harbinde yeni oluşturulan Refah cephesi, deniz ticaretinde krizin boyutunu derinleştirdi. Yemen’deki Husilerin İsrail’in Filistin’de Refah’a yönelik saldırılarına misilleme olarak bu ülkeye giden tüm gemileri hedef alacağı yönündeki açıklamasının peşinden, küresel navlun tekrardan yükselişe geçti.

Drewry Dünya Konteyner Navlun Endeksi, geçen hafta yüzde 16’lık yüksek artışla 40’lık konteyner başına 3 bin 159 dolara terfi etti. Çin ve Avrupa’daki Drewry uzmanları, Orta Doğu’daki jeopolitik risklerden kaygı duyan nakliyecilerin teslimat tarihlerini değiştirdiğini aktarırken, küresel satın alma yöneticilerinin de ürkü alımlara yöneldiği belirtiliyor. Armatörlerin belli rotalarda kapasitelerini azaltmaları da arz-talep dengesini değiştirerek, navlunu artıran bir öteki etken olarak öne çıkıyor.

Maersk: Kapasite yüzde 20 düşebilir

Ekonomim. com’dan Aysel Yücel’in haberine bakılırsa, dünya denizcilik devi Maersk’ün yetkilileri, geçen hafta saldırıların yoğunlaştığını ve risk bölgesinin daha da genişlediğini belirterek, firmanın Kızıldeniz’i bypass ederek gemilerini Afrika üstünden göndermeye devam edeceğini deklare etti. Maersk yetkilileri, rotaların uzamasının senenin ikinci çeyreğinde vapur kapasitesinde yüzde 20’lik bir düşüşe ve ek maliyetlere niçin olacağını duyurdu. Geçtiğimiz hafta, Asya ve Şimal Avrupa içinde gezi eden konteynerlere uygulanan ek tutarı üç katına çıkararak 250 dolardan 750 dolara yükseltilmişti. Öteki taraftan Maersk, yaşanmış olan gelişmelere paralel yılsonu karlılık beklentilerini de yukarı yönlü revize etti.

110 vapur saldırıya uğradı

İran destekli Husi isyancılar, Gazze’deki harp sebebiyle Kasım 2023 itibarıyla Kızıldeniz’de Süveyş Kanalı’ndan geçen İsrail bağlantılı gemilere yönelik hücum başlatmıştı. Kasım 2023’ten bu yana Kızıldeniz’de Husiler tarafınca hücum düzenlenen vapur sayısı 110 yaklaşırken, birçok armatörlük şirketi, gemilerini daha güvenli sadece fazlaca daha uzun ve maliyetli olan Cenup Afrika’nın Umut Burnu’ndan geçen rotaya yönlendirmişti.

Bu durum geçirme sürelerini 10 günden fazla artırırken, yakıt maliyetlerinin ise yüzde 40 oranında yükselmesine niçin olmuştu. Olağan dönemde küresel ticaretin yüzde 12’sinin geçmiş olduğu Süveyş Kanalı’nda, nisan ayı başlangıcında trafik senelik bazda yüzde 66 oranında azaldı.

Kriz, Türkiye’nin küresel ticarette rolünü artırıyor

Orta Doğu’da yaşanmış olan jeopolitik gelişmeler, küresel tedarik zincirinde Türkiye’nin rolünü artırıyor. Kızıldeniz’de Husilerin ticari gemilere yönelik saldırıları, Asos ve Boohoo benzer biçimde birçok internasyonal firmanın, Asya yerine Türkiye ve Fas’tan daha çok ürün tedarik ederek “nearshoring” uygulamalarını hızlandırmasına niçin oldu. Bu durum Türkiye limanlarını da ön plana çıkardı. Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün Türk limanlarında elleçlenen yük miktarına yönelik son verilerine bakılırsa, Ocak- Nisan 2024 döneminde limanlarda elleçlenen konteyner miktarı yüzde 15,8 yükselişle 4 milyon 482 bin 347 TEU’ya ulaştı. Türkiye limanlarındaki bu değişimde ihracat yüklemelerindeki artışın yanı sıra Tekirdağ Asyaport benzer biçimde bazı limanların Akdeniz’deki transit yük trafiğinde rolünü çoğaltması etkili oldu.

Editör: Haber Merkezi