Deniz tecim filosu, son 1,5 yıldaki yüzde 65’i aşan gelişme performansıyla küreselde 12’nci sıraya yükselirken, Türk bayraklı vapur sayısında yaşanmış olan süratli düşüş dikkat çekiyor.
Son 1.5 yılda yüzde 65’in üstünde büyüyerek küreselde 12. sıraya yükselen yerli deniz tecim filosunda, Türk bayraklı vapur oranı ise hızla düşüyor. Türk Armatörler Birliği’nin dün açıklamış olduğu rapora nazaran, Türk sahipli filonun yüzde 30’dan fazla büyümüş olduğu 2022 senesinde, Türk bayraklı vapur sayısı yüzde 55 azaldı. Yabancı finans kurumlarının Türk bayraklı gemileri tercih etmemesinin yanı sıra yerli bayraktaki vergi yükü ve iş hukukunun ağır şartları armatörlerin yabancı bayrağa kaçmasındaki en mühim nedenler olarak gösteriliyor. Küresel ticaretin yüzde 80’den fazlasının taşındığı denizyolunda, pandemiyle beraber navlunda üstün dereceli artışların yaşanması, armatörleri vapur yatırım mevzusunda harekete geçirmiş, 2013 yılından sonrasında Türk sahipli filo ilk kez 2021 senesinde tekrardan gelişme trendine girmişti. Ocak 2021’de küreselde 15. sırada olan 1000 GT ve üstü Türk sahipli filo, global büyümeyi neredeyse 10’a katlayarak Ocak 2022’de 14. sıraya terfi etti. Armatörlerin vapur yatırımları 2022 yılı süresince da sürdü. Ocak 2021’de ortalama 28 milyon DWT olan filo, Ocak 2022’de 31 milyon DWT ve Ocak 2023’te 41 milyon DWT’ye terfi etti.
Yerli bayrak oranı %13’e indi
Geçtiğimiz haftalarda Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu, Temmuz 2023 itibarıyla Türk sahipli filonun 45 milyon DWT’ye ulaşarak küreselde 12. sıraya yükseldiğini açıklamıştı. Türk Armatörler Birliği, dün bir rapor yayımlayarak yerli deniz tecim filosunun güncel verilerini ve segmentler bazında gelişimini detaylı bir halde deklare etti. Deniz Taşımacılığı 2022/2023 Görünüm Raporu’nda 2022 yılına yönelik mahalli ve küresel filo verileri olsa da Türk Armatörler Birliği’nden aldığımız bilgiye nazaran, 1 Kasım 2023 itibarıyla Türk tecim filo kapasitesi 49,7 milyon DWT’ye ulaştı. Böylece son 19 aydaki gelişme oranı yüzde 67 oldu. Raporda en dikkat çeken noktalardan biri filodaki süratli büyümeye rağmen Türk bayraklı vapur sayısındaki düşüş oldu. 2022 yılı sonunda filoda Türk bayrağının oranı yüzde 16,82’den yüzde 13,4’e düştü. Öte taraftan, 2022’de Türk bayrağı taşıyan vapur sayısı da yüzde 55 azalarak 795’ten 359’a geriledi. Türkiye bayrak sıralamasında 32’inci sırada.
“Türk bayrağına geçiş özendirilmeli”
Peki yerli armatör niçin yabancı bayrağa kaçıyor? Mevzuyla ilgili görüştüğümüz armatörler, bunun en mühim sebeplerinden birinin kolay bayrakların sürdürülebilir rekabet pozitif yanları sağlaması bulunduğunu söylemiş oldu. Yerli armatörler gemilerine Türk bayrağı çekmek istiyor sadece bunun için şartların hafifl etilmesi icap ettiğini ifade ediyor.
Türk Bayrağına dönüşün özendirilmesi için kolay bayraklara kıyasla mühim dezavantaja sebep olan etkenlerin ortadan kaldırılmasına yada hafifl etilmesine yönelik emekler yapılması isteniyor.
FİLO DEĞERİ 3 YILDA 3’E KATLANARAK 20 MİLYAR DOLARA DAYANDI
Türk Armatörler Birliği’nin raporuna nazaran, geçen yıl yerli filo yüzde 30’un üstünde büyürken, global gelişme ise yüzde 4’ün altında kaldı. 2022’de Küresel Filo DWT Sıralaması’nda En Yüksek Artış’’ kategorisinde Türk Tecim Filosu, dünya genelinde gelişme açısından 30 ülke içinde 2. sırada yer aldı; Ayrıca 30 ülkenin filolarından 12’sinde de azalma yaşandı. Türk Tecim Filosu, DWT olarak dünya filosunun yüzde 1,77’sini, sayı olarak ise yüzde 3,48’ini oluşturuyor. 2019’da ortalama 9 milyar dolar olan Türk sahipli filonun kıymeti, yalnız 3 yılda neredeyse üç katına çıktı. Ağustos 2023’teki filomuzun kıymeti 19.7 milyar dolara ulaştı. Tüm segmentler bazında küreselde 12. sırada olan yerli filo, kuru yük özelinde ise yüzde 2,16 hisse ile 9. sırada yer ediniyor. Dünya Genel Kargo Gemileri Sıralaması’nda ise Türkiye, yüzde 4,7 hisse ile 5. sırada bulunuyor. Türk Armatörler Birliği Genel Koordinatörü Hüseyin Çınar, “Bu benzersiz rapor, Türk Armatörler Birliği Ekibi tarafınca hazırlandı ve Türk taşımacılığı sektörü hakkında şimdiye kadar malum yada bilinmeyen birçok sayısal başlığı içeriyor. Bu rapor, Türk Deniz Taşımacılığının oldukça detaylı bir haritasını ve sektörle ilgili birçok sayısal veriyi sunuyor. Türk Armatörler Birliği bu raporu her yıl hazırlamakta ve tüm dünya denizciliği ile paylaşılıyor” sözleriyle birlik tarafınca hazırlanan raporun önemine vurgu yapmış oldu.
YERLİ BAYRAKTA VERGİ VE DİĞER ZORUNLU ÖDEMELER YÜZDE 35 DAHA FAZLA
* Görüştüğümüz armatörler deniz tecim filosunda Türk bayrağından yabancıya kaçışın başlıca nedenlerini şöyleki sıralıyor:
* Malta, Panama ve Marşal Adaları şeklinde ülke bayraklarına tanınan taşıma kolaylıkları, Türk bayrağına nazaran daha çok.
* Türk bayrağında vergi ve öteki mecburi giderler ile personel maliyetleri, “kolay bayraklar”a nazaran ortalama yüzde 35 daha yüksek.
* Internasyonal finans kuruluşları, Türk armatör tarafınca satın alınan yüksek tonajlı gemilerinin finansmanına sıcak bakmıyor.
* Yabancı bayrakta tutulan Türk sahipli gemilerin navlun gelirleri yurtdışı bankalarda tutulabiliyor.
* Internasyonal yüklerin gelirleri, kabotaj yüklerine nazaran yüksek.
* Yabancı bayrakta, mecburi personel sayısının düşük olması, maliyet pozitif yanları sağlıyor.
* Yeni mezun zabitler, bedelli askerlikten yararlanmak için yabancı bayraklı gemileri tercih ediyor.
* Türk bayraklı gemilerde, yabancı uyruklu personel çalıştırma esnekliği bulunmuyor.
KAYNAK: Aysel YÜCEL – EKONOMİ.COM
LOJİPORT
Source link
Bilge Tekin ; uzun yıllardır kelimelerle dans etmiş deneyimli bir yazardır. Teknolojiyi yakından takip ederken, gemicilik eğitimi alarak denizlerin sırlarını keşfetmiş ve bu maceralardan büyük tecrübeler kazanmıştır. Kitaplardan ilham alan Bilge Tekin; yazma tutkusuyla okuyucularını farklı dünyalara götürmeyi amaçlar. Yılların verdiği birikimle, her bir kelimeyi özenle seçer ve okuyucularının kalplerine dokunmayı hedefler.
