Sultan 2. Abdülhamid Han’ın ‘Hayalim’ söylediği Filyos Vadi Projesi’nde emekler tüm hızla sürerken BEÜ Öğretim Üyesi Dr. İshak Turan, Türkiye’nin başta Çin olmak suretiyle Orta Asya ülkeleriyle Avrupa içinde mühim rol üstleneceğinin altını çizdi.
Bir taraftan gereksinim duyan ham maddeyi taşımayı öteki taraftan da ürünlerini güvenli bir halde ihraç etmeyi amaçlayan Çin’in, büyük kapasiteli limanlara ehemmiyet verdiğinin altını çizen BEÜ Öğretim Üyesi Dr. İshak Turan, Filyos Vadi Projesi’nin önemine dikkat çekti.
Senelik 25 milyon ton kapasiteli Filyos Limanı’nın Çin’in Dönem ve Yol Projeleri kapsamında yeni lojistik merkezi olacağının altını çizdi.
Türkiye’nin en büyük beş yatırımdan birisi olan Filyos’un mega bir proje bulunduğunu hatırlatan Turan, sanayi bölgesi, liman, demiryolu ve havaalanı şeklinde ulaşım imkanları ile jeostratejik ve jeoekonomik bir öneme haiz bulunduğunu altını çizdi. Filyos’un bunun yanı sıra Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerle de ticareti geliştirme kapasitesi bulunduğunu söyleyen İshak Turan, Türkiye’nin Orta Asya ve Avrupa içinde mühim bir köprü görevi gördüğünü hatırlattı.
YENİ TEKNOLOJİK HAMLELERDE HAYATİ ÖNEME SAHİP
Ankara’ya 250, İstanbul’a 350 kilometre mesafedeki Filyos’un çevre illerinde 30 milyona aşkın nüfusun yaşadığına dikkat çeken İshak Turan, geniş çerçevede bakıldığında Filyos ile Çin bağlantısına vurgu yapmış oldu. Bununla birlikte Çin Dış Politikası, Çin Enerji Güvenliği ve Enerji Diplomasisi üstüne emekler icra eden Öğretim Üyesi Dr. İshak Turan, müdafa sanayinin yanı sıra tıbbi vasıta ve gereçler, hava ve uzay şeklinde ileri teknolojileri hatırlatarak Türkiye’nin mühim bir sıçrayış yapacağını söyleyerek Filyos’un dirimsel bir öneme haiz bulunduğunu söylemiş oldu.
“ÇİN’İN KUŞAK YOL TİCARETİNDE MUAZZAM BİR PROJEYE DÖNÜŞTÜ”
Sultan 2. Abdülhamid Han’ın ‘Hayalim’ söylediği Filyos Projesi’nin, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde şekillendiğini ve 2023 vizyonunda mühim bir yere haiz bulunduğunu söyleyen Turan, “Filyos Vadi Projesi Türkiye’nin en büyük projelerinden bir tanesi. Hatta Abdülhamid’id ‘hayalim’ söylediği proje. Özal döneminde bu proje bir temellendirildi. Cenup-kuzey yolunda bir tecim yolu olarak düşünülmüştü. Sadece süre içinde Çin’in dönem yol ticareti içinde orta kuşakta yer edinen Türkiye için çok önemli bir projeye dönüştü” diye konuştu.
İshak Turan, 2013’te Çin Devlet Başkanı Şi Jinping tarafınca duyuru edilen çağdaş İpek Yolu olarak da malum Dönem ve Yol İnisiyatifi’nin Doğu-Batı hattında kara ve deniz olmak suretiyle iki ana güzergaha haiz bulunduğunu hatırlattı. Turan, orta koridor kısmında Türkiye’nin jeostratejik konumu ile Doğu ile Batı içinde dirimsel bir öneme haiz olduğuna vurgu yaparak, son dönemde artan karşılıklı demiryolu taşımacılığı ile ülkeler arası üretim ve ticaretin artacağını söylemiş oldu.
“NAHÇIVAN KORİDORUNUN AÇILMASIYLA TÜRKİYE İLE ORTA ASYA ARASINDA BAĞLANTI KURULACAK”
Çin’in Dönem ve Yol İnisiyatifi kapsamında Pakistan ile İran üstünden Türkiye ve buradan da Avrupa’ya alternatif yeni bir ulaşım yolu projesi üstünde durduğunu söyleyen Turan, bu yolun hayata geçmesi haline Türkiye ve Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler içinde liman taşımacılığının daha da artmasıyla Filyos’un mühim bir vazife üstleneceğini söylemiş oldu. Nahçıvan koridorunun açılmasıyla beraber Türkiye ile Orta Asya ülkeleri içinde bağlantı kurulacağını söyleyen Dr. İshak Turan, “Bilhassa 1990’lı yıllardan sonrasında buradaki Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri bağımsızlığını kazandıktan sonrasında Rusya’ya olan bağımlılıklarını bir halde azaltmaya çalışıyorlar. Bağımlılıklarını azalttıkça daha oldukça giderek Çin’e bağlanmaya başladılar. Buradaki Türki cumhuriyetlerin en büyük tehlikesi. Şimdi onlar da hem enerji kaynaklarını dışarıya ihraç etmekte hem de öteki ekonomik potansiyellerini çoğaltmak için yeni yollar arayışındalar. İşte baktığınız süre Nahçıvan koridorunun da açılmasıyla beraber Türkiye ile Orta Asya ülkeleri içinde bir bağlantı kurulacak. Bu bağlantı hem de da her iki taraftaki hem Avrupa hem de Orta Asya’daki ülkelerin bir araya gelmesi anlamına gelecek. Türkiye burada bir arabuluculuk üstlenecek. Bu bağlamda bu tecim aksının genişlemesi için Nahçıvan Koridoru dirimsel bir öneme haizdir. Buradan yalnız karayolu değil bir ihtimal dönem yol projeleri kapsamında bir demiryolu hattı da kurularak buradaki tecim potansiyeli daha artırılabilir. Bununla birlikte Orta Asya’daki ülkelerin de bir halde buradaki tecim potansiyellerinin Doğu Avrupa’ya kuzeye olan tecim akışında da gene Filyos Limanı’nın önemi giderek daha da artacaktır” ifadelerine yer verdi.
“ÇİNLİLER KESİNLİKLE BU PROJEYİ İZLİYORLAR, EMİNİM”
Filyos Projesi’ne mikro seviyenin yanı sıra geniş ölçekte de bakılması icap ettiğini hatırlatan Turan, “Genel anlamda hep mikro seviyede bakılıyor. Kaç milyon istihdam oluşturulur. Potansiyel ne kadar artırılır şeklinde. Sadece bir de burada Türkiye hakkaten bir oyun kurucu rolüne ev sahipliği yapmak suretiyle. Zira burada büyük projelerden bahsediyoruz. Cenup ile kuzeyi birleştirmek zorundasınız. Bunlar maliyeti oldukça yüksek projeler. Mersin Limanı ile Filyos Limanı’nı birleştirebilirsiniz. Burada Çin’in dönem yol projelerini doğal olarak ki faydalanabiliriz. Çin’liler kesinlikle bu projeyi izliyorlar inanırım. Proje birazcık daha olgunlaştıktan sonrasında kendilerinin de buraya yatırım yapacaklarına oldukça inanırım. Zira onların da tecim akışlarını, tecim güvenliklerini ve ham madde gereksinimlerini giderebilmek için onların da Filyos Limanı’na ihtiyacı var” ifadelerine yer verdi.
MEGA PROJE, BEÜ’DEKİ FİLYOS ÇALIŞTAYI İLE ELE ALINDI
Öte taraftan, Üniversite-Kamu-Endüstri ortaklaşa iş kapsamında ülke genelinde en büyük çalıştaylardan biri olma özelliği taşıyan Filyos Çalıştayı’nda, Cumhurbaşkanlığı Müdafa Endüstri Başkanlığı, Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı ile Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı TÜBİTAK, ASELSAN, ROKETSAN, HAVELSAN, BOTAŞ, TPAO, EPDK, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK), Türk Havacılık Uzay Endüstri (TUSAŞ) ve 20 üniversitenin aralarında bulunmuş olduğu ulusal ve bölgesel düzeyde uzman, akademisyen ve araştırmacı Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesinde bir araya geldi. Çalıştayın netice bildirgesinin gelecek günlerde yayınlanması planlanıyor.
DENİZ HABER AJANSI
Barış Çelik, dinamik bir haber editörü olarak tanınan genç ve yetenekli bir isimdir. Liman haberleri alanında uzmanlaşmış olan Çelik, sektördeki güçlü bilgi birikimi ve enerjisiyle dikkat çekmektedir.
28 yaşında olan Barış Çelik, gazetecilik kariyerine hızlı bir giriş yaparak, özellikle liman haberleri kategorisindeki özel ilgisiyle dikkatleri üzerine çekmiştir. Liman sektörünün dinamik yapısını anlama ve analiz etme konusundaki yeteneği, onu sektördeki önemli bir figür haline getirmiştir.
